Kırtıl'da Samah Üzerine Derleme

Kendini gözedeceksin, kötü söz söylemeyip birini kırmayacaksın. Kov kovlama; gıybet eyleme, elinle koymadığını elleme, gözünle görmediğini söyleme, gözünle gördüğünü ettiğinle ört, anırma; döktügünü doldur, eline beline diline sahip ol...
Samah
Bahar Gündoğdu'dan derlenmiştir. 4.4.1991,Kırtıl, Silike
     -Samahdan ne anlıyorsunuz, anlamı nedir Samahın?
     -Samahla ibadet ederiz.
     -Nasıl bir ibadet oluyor, ne gibi?
     -Bunu ince ince anlatamam. Bunun ince ince anlatman lazım!..
     -İnce ince anlatın, detayı ile. Mesela, ben sana birşey söyleyeyim. Tekke köyünden Hüsnü ihtiyar vardı bize dedi ki "Ne göktesin ne yerdesin, karşımdaki cemaldesin" Biz bunun için oynuyoruz" dedi.
     -Bize ayrıntısı ile anlatın.
    (Burada kadın herşeyi anlatamıyacağını söylüyor. Ben de belki anlatır ümüdiyle kadının evine gidiyorum. Burada da anlatmayacağını belirtiyor. Bütün söyledikleri aşağıdakiyle kaldı.)
     -Dünyadan elini eteğini çekmek lazım hiç bir şeye el uzatmamak lazım.
     -Nasıl yaşayacaksınız peki?
     -Allah"la yalnız kalacaksın!
     -Peki herkes öyle olabilir mi?
     -Hayır olamaz!
     -Peki herkes öyle değilse nasıl olacak onun inceliğini anlat bana?
     -Onun inceliği, sırtına beyaz gömlek giyeceksin. Ayak bibileğinden ve yüzden başka hiç bir yer açık olmayacak. Dünyadan elini çekmiş gibi.
     -Kefen mi olmuş olacak sırtında?
     -Kefen olmuş olacak tabii, elini ayağını çekmiş oluyorsun.
     -Peki onu yaptın bitti. Ondan sonra?
     -Kendini gözedeceksin, kötü söz söylemeyip birini kırmayacaksın. Kov kovlama; gıybet eyleme, elinle koymadığını elleme, gözünle görmediğini söyleme, gözünle gördüğünü ettiğinle ört, anırma; döktügünü doldur, eline beline diline sahip ol...
     -Peki daha daha?..
     -Bunları anlatması zor!
     -Bunları anlatın bize?
     -Cahillerin yanında anlatmak zor!
     -Biz cahil degiliz!
     -Siz cahil degilsiniz!
     -Her kelimeni anlıyoruz biz. İlk Samahı kim oynamış?
     -Cem içinde yeşiller sarılır, harpte  kırmızı giyerler.
     -İlk samahı Ali'mi oynamış?
     -Kırklar oynadı.
     -Muhammed Ali sonradan girdi degil mi, Kırkların arasına?
     -Evet Muhammet Ali sonradan girdi. O hergün suyunu ezer dağıtır, parmagıyla.
     -Onları da anlatır mısınız?
     -Erenlerin  dağından, Muhammed  neslinden, Ali soyundan, Kırkların ezdiği engür suyundan, bir sen iç sevdiğim, bir de bana ver.
     -Biz muhtelef yerlerde cem de gördük, 12 hizmeti de izledik, az çok bir şeyler biliyoruz ama bunları toparlıyalım istiyoruz.
     -Olabilir.
     -Hüsnü ihtyar da bize epey şeyler anlattı. Cemden ne anlıyon, Samah neymiş, cem neymiş. Abdal Musa'nın gezdiği  dağları gösterdi. Mucizelerini anlattı. Yürüyen dağlarını gösterdi. Epeyi gezdik gördük ama bunlar gizli kalmamalı...
     -Ben de istiyorum gizli kalmasın.
     -Alevi olmayanların mı dinlemesini istemiyorsunuz?
     -Yok, hayır, ondan degil. Alevi olmayanlar zaten dinlemez bunu.
     -Alevi olmak ne demek biliyor musunuz?
     -Ali'yi sevmek demek. Ali'yi gönlünde gören bir insana Alevi denir. Buna herkes Alevi der, Ali-evi...
     Siz bana anlatır mısınız, yıllardır burdasınız, mengi bu köyde de oynanıyor, başka yerde de oynanıyor. Bu  da bir semah türü, yalnız semahta gülünmez.
     -Tabi gülünmez.
     -Ama  mengi heryerde oynanır. Samah  nasıl oynanır samaha nasıl kaldırılır, kırklar  samahı diyorsunuz, beyazlar içinde, sonradan dünyadan elini eteğini çekerler veya  çekmiş kabul ederler.
     -Verip aldılar / Hakk'ın huzuruna çekip geldiler / Elele el Hakk'a olsun dediler / Henüz masum olduğum cihana geldim (üstümden her yükü attım, çocuk halinde geldim demek)
      Özüm darda, yüzüm yerde durmuşam / Muhammed Ali'ye ıkrar vermişem / şafağın şerbetin on da görmüşem / içtim kana kana mestana geldim.
     Sözden dönmek olmaz.
     Uzağı eyledik yakın / bir ara dinlendik bakın / kimseyi incitmen sakın / bu meydandan o meydana.
 
Not: Sevgili okuyucularım, bu çalışma Silifke'nin Kırtıl Köyü'nde Samahlar üzerine yaptığım derleme çalışmasından bir bölümü içermektedir. Ben yıllarca sahada yüz yüze derleme çalışmaları yaptım. Genel olarak derlemeler yapıldıktan sonra literatür araştırmaları ile desteklenerek okuyucuların bilgisine sunulur. Ben, henüz derlemelerimin büyük bölümünü kitaplaştırarak okuyucularıma sunamadım. Kitaplaşmasını beklemek için elde ettiğim bilgi ve belgeleri kasamda saklamamın anlamı yok. Ben inanıyorum ki, paylaşılmayan hiç bir bilginin anlamı do yoktur. Bu sebeple; bugün bu ham bilgiyi yayınlamakla, gün olur ki bu derlemelerimde geçen bir tek kelime bile Türk Kültür hayatına çok önemli bir katkı sağlayabilir. O sebeple, benden sonra aynı konu üzerinde çalışma yapacak araştırmacılara kaynak olabilecek bilgiler içereceği ümidiyle sizlere sunuyorum..
Yorumunuzu Ekleyin
Kırtıl'da Samah Üzerine Derleme Yorumları +1 Yorum
  • Didem
    1
    Didem
    Farklı kültürlere, inançlara kucak açmak her insanın harcı değildir.En aydın insan bile günü geldiğinde yobazlığın pençesine düşmüştür,en okumuş insan bile cehalet denen kör kuyuda can çekişmiştir.Bu ülkede,kürt,alevi sünni,ermeni,laz,çerkez ayırımı olmasın artık.Artık gerçekten biz olalım.Okuduklarımızdan, gördüklerimizden,duyduklarımızdanemeklerinize saygımız büyüktür.Bunca çabanın sadece Mersine değil, mersin halkına, gençlerine projelerle, farklı alanlarda başarılarla döneceğine inanıyoruz.Size güveniyoruz.Gençlik size güveniyor.Saygılar.
    11 Nisan 2011 12:56:12, Pazartesi

Karsın Kurtuluşunu Anlatan Tarihi Bir Kars Kilimi

Kûfi yazılı, gerçek bir sanat eseri iddiası ile sunduğum bu kilimi, Kars'ın Sarıkamış ilçesinin bir dağ köyünde görüp gün yüzüne çıkardım. Kilimle alakalı, yakın tarihe ışık tutan bir de hikaye derledim ancak henüz yayınlamadım.

32,739 Okunma 3 Yorum 28/07/2011 16:59:12

Mut'ta Bulunan Cönklerden Bektaşi Şairleri

1986-87 yıllarında Mut'ta elde ettiğim cönklerden Bektaşi şairlerine ait şiirlerin yer aldığı bir çalışmam yayın aşamasına gelmiştir. Burada şiirleri (bu sayfada 61 şiir) ve cönklerin sayfalar halinde fotograflarının yayınlanmasını uygun buluyorum

29,043 Okunma 1 Yorum 09/04/2011 04:48:20 23/07/2014 06:13:51

Folklor Çeşitlemeleri

Mersin, aynı zamanda geleneksel kültürümüzü günümüzde bile yaşatabilen nadir yörelerimizdendir. Maddi ve maddi olmayan her türlü geleneksel kültürümüz Mersin Türkmen folkloru içinde yaşamaya devam etmektedir.

27,211 Okunma Henüz yorum yapılmamış 04/04/2011 23:37:16

Yörük Keçileri

Bu derleme,19 Şubat 1993'te Mut Hacınuhlu Köyü Karadağ mevkiinde Sarıkeçili Halim Çelik'le yapılan görüşme sonrası kaleme alınmıştır.

25,964 Okunma Henüz yorum yapılmamış 08/04/2011 21:26:56

Gülek Boğazına Yazık Olmuş!..

Anadolu güneyinde şöyle bir darbımesel vardır: "Din Muhammed dini, boğaz Gülek boğazı"

23,587 Okunma Henüz yorum yapılmamış 17/07/2011 13:05:44

Karac'oğlan Şenlikleri Üzerine

Karacaoğlan konusunda bir "araştırma merkezi”kurmasını bekleriz

20,526 Okunma Henüz yorum yapılmamış 09/04/2011 11:55:17

Çakallı Yörükleri

YÖRÜKLER VE ERDEMLİ -ÇAKALLI YÖRÜKLERİNDE DOKUMALAR

20,242 Okunma Henüz yorum yapılmamış 28/03/2011 23:52:28

Sarıkeçililer

Sarıkeçililer; 250 den fazla aile, 500’ü aşkın nüfus, her kış ve her yaz sürekli ve devamlı göçerler.

19,917 Okunma Henüz yorum yapılmamış 29/03/2011 04:34:46

Tahtacılardan Derlemeler

"Mersin Kızılkaya Köyü Tahtacılarından Derlemeler" Başlığı Altında Aşağıda Yer Alan Yazıda, Orman İşciliğinden Ağaçlara, Tahtacılıktan Aleviliğe Pek Çok Konuda Bilgi Verilmektedir.

18,015 Okunma 1 Yorum 17/04/2011 00:20:06

Mersin’in kurtuluşu

Kurtuluş, Torosları aşan ve sayıları onlarla ifade edlin pekaz bir kuvvetin mücadeleye atılmasıyla başlamış ve Toroslardan kopan bir çığ gibi, Ovaya doğru indikçe büyümüş, gelişmiş, genişlemiş bütün Çukurovalıları içine almış ve birbirine çözülmez bağlarla bağlanan bir bütün olmuştur

17,376 Okunma Henüz yorum yapılmamış 09/04/2011 16:52:47

Son Yörükler

YÖRÜK -TÜRKMEN ÜZERİNE GÖRÜŞLER VE İÇEL'DE SON YÖRÜKLER

16,606 Okunma Henüz yorum yapılmamış 28/03/2011 12:20:22

Yörüklerde El Sanatları

Dokuma sanatı usta - çırak ilişkisi içinde gelişmektedir. Bu durum yanışları bir kalıp halinde hafızalara yerleştirmek suretiyle zamandan kazanmak için gereklidir. Bilinmeyen bir yanışı dokumalarında kullanmazlar

16,028 Okunma Henüz yorum yapılmamış 30/11/-0001 00:00:00

Akıllı Kız (hikaye)

Silifke Kırtıl Köyünde derlediğim bir halk masalı

15,385 Okunma Henüz yorum yapılmamış 10/04/2011 11:31:36

Mersin Köy Seyirlik Oyunları

Biz insanımızı ve onun estetik duygularını, yine onun geliştirdiği bu örneklerden hareketle yeniden değerlendirerek çağdaş bir yorum ve teknikle günümüz şartlarına uygun bir duruma sokmak zorundayız..

15,313 Okunma Henüz yorum yapılmamış 11/04/2011 11:51:20

Alman Yetişkin Eğitimi

F. Almanya’daki yetişkin eğitimi sistemi, bu sistemin nasıl organize ve idare edildiği, yasal dayanağı, finansmanı, katılımcıları ve sistemin içeriği ile ilgili olarak hazırladığım rapor.

14,921 Okunma Henüz yorum yapılmamış 03/04/2011 10:38:50

Mersin'de Düğünler

Oğlan evinin önüne gelen gelinin başına, güvey ve sağdıç tarafından üzüm, leblebi ve para atılır. Bunun bereket getireceğine inanılır

14,339 Okunma Henüz yorum yapılmamış 12/04/2011 21:47:45

Çömelek Elma,Üzüm Kültür Şenliği

İlk kez 1994 yılında yapılan şenlik, her yıl Eylül ayının ilk Cumartesi ve Pazar günü düzenlenmektedir.

14,280 Okunma Henüz yorum yapılmamış 17/04/2011 00:27:54

Köse İle Dev (masal)

Silifke'nin Kırtıl Köyünde Bahar Gündoğdu'dan derlenen bir halk masalı

12,886 Okunma Henüz yorum yapılmamış 10/04/2011 11:23:53

Zengiltaş (masal)

...Sandığı tutmuş; sandığı tutunca açıverdi miydi, baksa ki bir kız ile oğlan. Ondan sonra o adada, o hocanın kısmeti gelirimiş Hakk taala tarafından. O çocuklar vardı mıydı, ondan sonra kısmetler üç tane inmeye başlamış...

12,380 Okunma Henüz yorum yapılmamış 10/04/2011 11:51:03

Kumaçuru'ndan Derleme (masal)

Saçından kesmiş oğlana vermiş, oğlan cebine katmış. Suyun ortasına varmış, aklına gelmiş. Çıkarıyim bahıyim derkene hadi bakalım suyun içine düşürmüş. Suyun aşağısı da Ali Abbas Hoca'ın gölüne varırımış...

12,160 Okunma Henüz yorum yapılmamış 10/04/2011 11:51:11

Kırk Kulun Anası (Masal)

Oltaları almış, seyirtmiş suyun boyuna varmış. Suya sarkıttı mıydı ip kasılmış, bir çekmiş toskaba.. Toskabıyı almış gelmiş pencereye koymuş.

11,507 Okunma Henüz yorum yapılmamış 10/04/2011 11:35:58

Yükleniyor...